آبیاری قطره ای چیست ؟
آبیاری قطره ای نوعی آبیاری موضعی یا میکرو است، که در آن، آب را با فشار کم از روزنه یا تجهیزاتی به نام قطره چکان با استفاده از الگوی از پیش تعیین شده به ریشه گیاهان می‌رساند.
در این روش آب به آهستگی در پای گیاه ریخته می شود، که این موضوع باعث صرفه‌جویی و افزایش بازدهی آبیاری می شود.
همچنین با توجه به اینکه در این روش مساحت و عمق کمی از سطح خاک خیس می‌شود، میزان تبخیر آب نیز کاهش می‌یابد. در سیستم آبیاری قطره ای آب از شبکه لوله‌ها و نهایتا خروجی نوار تیپ و یا قطره چکان‌ها عبور می کند. متناسب با کیفیت طراحی سیستم نصب شده، یک سیستم آبیاری قطره ای می‌تواند از انواع روش‌های آبیاری دیگر مانند آبیاری سطحی و بارانی کارایی بیشتری داشته باشد.
یکی از مهمترین تفاوت های آبیاری قطره ای با سایر روش‌های آبیاری در این است که بین تبخیر-تعرق و مقدار آبی که باید به زمین داده شود، در یک دوره زمانی محدود (۲۴ تا ۷۲ ساعت) توازن برقرار می‌شود. این امر باعث می‌شود با توجه به محدود بودن میزان آب در دسترس، بیشترین بهره‌وری از آب انجام پذیرد.
سیستم آبیاری قطره ای نیز مانند هر سیستم دیگری مزایا و معایبی دارد که در ادامه به بررسی معایب و مزایای آن میپردازیم.
مزایا :
- به دلیل کاربرد موضعی و کاهش میزان شسته شدن، تلفات کود و مواد مغذی به حداقل می‌رسد.
- توزیع آب به صورت یکنواخت است و با تنظیم شیر در هر خروجی توزیع آب قآبل تغییر است.
- اگر آب به درستی مدیریت شود بازده آن بالا است.
- عدم نیاز به تراز بودن مزرعه
- در زمین‌های کشاورزی با اشکال نامنظم به راحتی قابل اجراست.
- کاهش فرسایش خاک
- اگر به درستی طراحی، اجرا و مدیریت شود، بازدهی آبیاری آن بالا است.
- کاهش هزینه نیروهای انسانی
- می‌توان به صورت ایمن از آب‌های بازیافتی غیرآشامیدنی استفاده کرد.
- اهمیت نوع خاک در میزان آبیاری کاهش پیدا می‌کند.
- کاهش رشد علف هرز
- رطوبت در ناحیه ریشه‌ها تامین می‌شود.
- میزان آبدهی با استفاده از شیرها و دریپرها قابل تنظیم است.
- از آب‌های بازیافتی غیرآشامیدنی می‌توان با اطمینان استفاده کرد.
- در بازه زمان آبیاری کاهش پیدا می‌کند.
- میزان آبیاری و توزیع آب در نازل‌ها بسیار یکنواخت شده و قابل کنترل است.
- با استفاده از کوددهی توسط سیستم قطره‌ای، میزان اتلاف کود به حداقل می‌رشد.
- کاهش احتمال بیماری گیاهان
- میزان مصرف انرژی کاهش می یابد.
- می‌توان با حل کردن کود در آب تلفات کود را به حداقل رساند.
معایب :
- هزینه اولیه نسبتا بیشتر از روش آبیاری ثقلی یا بارانی است.
- نور خورشید باعث تاثیرات مخرب بر روی لوله ها می شود و موجب کاهش طول عمر آنها می شود.
- اگر آب به درستی تصفیه نشود باعث گرفتگی لوله‌ها و قطره چکان‌ها می‌شود.
- در سیستم‌های آبیاری قطره ای زیرسطحی، شخص آبیاری کننده به درستی نمی تواند از صحت آبیاری مطلع شود.
تجهیزات مورد نیاز برای سیستم آبیاری قطره ای شامل:
- پمپ یا منبع آب تحت فشار
- فیلتراسیون
- تانک کود
- سیستم بک واش
- شیر کنترل فشار
- لوله اصلی
- لوله آبرسانی
- لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی (لترال‌ها)
- قطره‌چکان‌ها، اسپریرهای کوچک و یا لوله‌های آبیاری قطره ای
نوار آبیاری قطره ای (تیپ)
نوار آبیاری قطره ای یا نوار تیپ، لوله‌ای با دیواره نازک است که برای آبیاری قطره ای استفاده می‌شود. این نوارها ساختار ساده‌ای دارند و دارای سیستم جبران‌کننده فشار نیستند. این نوارها معمولا از جنس پلی اتیلن ساخته شده و دارای ضخامت 4 الی 25 میلمتر (0.1-0.6 mm) می‌باشد.
نوارهای آبیاری ضخیمتر همان لوله‌های قطره چکاندار هستند و معمولا برای مصارف دائمی مانند آبیاری زیر سطحی استفاده می‌شود، در حالی که نوارهای آبیاری نازک‌تر یکبار استفاده شده و بعد از مصرف دور انداخته می‌شود.
سیستم فیلتراسیون در آبیاری قطره ای
همانطور که در معایب این سیستم ُآبیاری بیان کردیم، در این سیستم احتمال گرفتگی خطوط و قطره چکان ها وحود دارد. برای رفع این مشکل نصب سیسم فیلتراسیون بسیار کار آمد است.وجود یک سیستم و ایستگاه فیلتراسیون در باغات، به هنگام اجرای سیستم آبیاری قطره‌ای برای جلوگیری از گرفتگی خطوط و قطره‌چکان‌ها امری لازم و ضروری است. عملکرد صحیح تمامی اجزای سیستم آبیاری قطره‌ای به نوعی به ایستگاه فیلتراسیون وابسته است. فیلترهای مختلفی برای کمک به بهبود عملکرد سیستم آبیاری قطره‌ای طراحی و ساخته شده است که شما می‌توانید خریداری و استفاده نمایید.
به طور کلی چهار دسته فیلتر طراحی و به بازار عرضه می‌شوند که هر مدل دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. از معروف‌ترین و پرکاربردترین فیلترهای مورد استفاده در باغات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- فیلترهای دیسکی
- توری
- شنی
- هیدروسیکلونی
فیلتر های دیسکی و توری از پرکاربردترین فیلتر ها در سیستم فیلتراسیون باغات است.
می توان فیلتراسیون رو از نوعی دیگر به 3 طبقه دسته بندی کرد:
· فیلترهای دستی:
این دسته از فیلترها به یک اپراتور نیاز دارند تا در صورت نیاز فیلترها را تمیز و بررسی کنند.
· فیلترهای نیمه اتوماتیک:
نیاز این دسته از فیلترها به اپراتور، نسبت به فیلترهای دستی کمتر است..
· فیلترهای اتوماتیک:
این فیلترها کاملا اتوماتیک بوده و عموما استفاده از آنها در بین کشاورزان محبوبیت بیشتری دارد. چرا که فیلترهای اتوماتیک خودشوینده هستند، بنابراین در زمان و نیروی کار صرفه‌جویی می‌شود.
با این وجود بهتر است که سیستم فیلتراسیون توسط یک اپراتور به صورت دوره‌ای بازدید شود تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود.
انواع روش‌های آبیاری قطره ای
آرایش دو ردیفه
آرایش یک طرفه
آرایش لوپ یا حلقه‌ای
قطره‌ای سفالی یا کوزه‌ای
لوله قطره چکان دار چیست ؟ کاربرد و مزایای لوله قطره چکان دار
